Hij zit in een geïmproviseerd kantoor aan de hoofdweg, vier dagen na een enorme aardbeving: Marcel Fortuné, burgemeester van Beaumont, vertelt aan het noodhulpteam van Habitat for Humanity Haïti dat hij nog geen zicht heeft op hoeveel de stad heeft verloren. Of hoeveel werk er te doen is bij de wederopbouw.

Het dodental in Haïti staat op dat moment op meer dan 1.900, waaronder 45 inwoners van Beaumont, en ongeveer 10.000 gewonden. Deze cijfers zullen naar verwachting stijgen naarmate opsporings- en reddingsteams meer gebieden bereiken. In de hele regio zijn minstens 61.000 huizen verwoest en nog eens 76.000 zwaar beschadigd.

Volgens de eerste beoordelingen van het expertteam van Habitat Haïti, andere organisaties en de Haïtiaanse regering, heeft de aardbeving alleen al in Beaumont (een stad van 50.000 inwoners) bijna 1.400 huizen verwoest. Alle gemeentelijke kantoorgebouwen, van het gerechtsgebouw tot de administratieve kantoren, stortten in.

“We hebben geluk dat dit op een zaterdagochtend gebeurde; er was niemand aan het werk in deze kantoren op dat moment,” zegt Fortuné. Anders waren er veel meer slachtoffers gevallen.”

Er is nog geen tijd geweest om gedetailleerde beoordelingen te maken van de ruim 1.800 huizen die Habitat hier, in samenwerking met gezinnen, heeft gebouwd of verbeterd na de verwoesting van orkaan Matthew in 2016. De eerste beoordelingen laten wel zien dat ongeveer 98% van de Habitathuizen de aardbeving goed heeft doorstaan – deze hebben geen aanzienlijke schade.

Habitat bereidt verdere hulp voor
Naast de eerste noodhulp bereidt Habitat zich voor op de langetermijn wederopbouw op het schiereiland, volgens onze “Pathways to Permanence”-aanpak. Onze goede relaties met lokale gemeenschappen, de overheid en internationale partners zijn daarbij van groot belang.

In de eerste fase beginnen we met uitdelen van Shelterkits en water, sanitatie en hygiëne-, oftewel WASH-kits. Daarna zullen we samen met de overheid de huisvestingsituatie gaan onderzoeken van de getroffen gezinnen: is hun huis veilig genoeg om te bewonen of moet het gerepareerd of gesloopt worden? Onze strategie omvat altijd tijdelijke woonoplossingen en WASH-benodigdheden en richt zich vervolgens op het rampbestendig bouwen en repareren van huizen.

Net als na eerdere orkanen en aardbevingen in Haïti, zullen we onze technische expertise op het gebied van huisvesting aanbieden aan andere organisaties, waarbij we allianties zoeken met organisaties die gespecialiseerd zijn op andere vlakken, zodat we samen holistische ondersteuning bieden aan de meest kwetsbare gemeenschappen. Habitat maakt deel uit van het regionale coördinatieplatform voor rampenparaatheid en -respons in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, bekend als OCHA-REDLAC, waardoor we vroeg in de herstelfase kunnen coördineren met andere organisaties.

Als we beginnen, is onze focus met partners en families altijd: het in kaart brengen van de uitdagingen die voor ons liggen. Door aardverschuivingen zijn sommige gebieden onmogelijk over de weg te bereiken; deze gebieden zijn alleen bereikbaar per motor, paard of te voet, door ruig terrein en over rivieren. De zware regenval van tropische storm Grace, die drie dagen na de aardbeving overkwam, heeft de omstandigheden flink verergerd. Dit alles te midden van aanhoudend bendegeweld, de COVID-19-pandemie en het gebrek aan landeigendomszekerheid voor velen. Zelfs bewoners van wie de families en huizen fysiek ongedeerd zijn gebleven, hebben te maken met een uitdaging: trauma en emotionele littekens.

Habitathuizen fier overeind
Oxelia was thuis in Corail tijdens de aardbeving. “Iedereen schreeuwde en rende de straat op,” vertelt ze. “Ons huis schudde als een gek en het duurde heel lang! Ook mijn buren renden allemaal de straat op. Mijn dochter sliep er eerst doorheen, maar toen ze wakker geschud werd, pakte ze haar dochter en rende ook de straat op.”

We kenden Oxelia al: ze woont in een huis dat ze samen met Habitat gebouwd heeft. Het huis bleef fier overeind staan en heeft geen noemenswaardige schade opgelopen. Maar veel van de huizen van haar buren hebben flinke schade of zijn zelfs helemaal ingestort. Deze huizen waren gemaakt van materialen van lage kwaliteit en zonder structurele versterking waren ze extreem kwetsbaar voor het enorm schudden van de aarde.

Oxelia sliep de eerste nachten na de beving buiten op straat, samen met haar buren, in een tent of onder een doek. “Iedereen was bang om naar binnen te gaan, omdat er nog steeds naschokken waren en we dachten dat alles in ging storten. Nu we een paar dagen verder zijn, kun je zien dat de huizen van mijn buren allemaal scheuren hebben, maar mijn huis is helemaal goed. Ik kan weer veilig naar binnen.”

Habitat medewerkers in Haïti slapen in tenten en onderzoeken schade
De medewerkers van Habitat Haïti die in de regio wonen, zijn zelf zwaar getroffen door de aardbeving. Jean Myrtho Lafontant, een Habitat collega gestationeerd in Les Cayes, was al bang voor aardbevingen sinds de aardbeving in 2010: hij overleefde, maar zo’n 250.000 mensen in en rond Port-au-Prince kwamen om.

Hij was aan de telefoon in zijn appartement toen hij, net als 11 ½ jaar geleden, voelde dat de aarde begon te trillen. Jean vluchtte door een raam naar buiten en sprong op een naburig dak, denkend dat hij bovenop veiliger zou zijn als het gebouw zou instorten. Toen het stof was neergedaald, realiseerde hij zich dat zijn appartement volledig was losgeraakt van het hoofdgebouw. Jean en een andere ingenieur van Habitat legden een zeildoek over een huis dat in aanbouw is en sliepen daar de eerste twee nachten na de aardbeving.

De derde nacht was slapen niet aan de orde: ombeurten moesten ze het zeildoek vasthouden terwijl de stortregens van Grace overtrokken. Vanuit Port-au-Prince stuurde Habitat versterking, met hygiënekits, tenten, kleding en voedsel. Nu slapen Jean en de andere leden van het Habitat Haïti-team in tenten. Elke ochtend komen ze in actie en verspreiden zich om de volledige omvang van de schade aan huizen in de regio in kaart te brengen. Ze zijn daarbij verre van alleen: Habitat Haïti is bijna vier decennia actief in het land en heeft stevige banden met lokale functionarissen, families en organisaties. Samen met onze partners zetten wij ons in om de mensen van Haïti te helpen bij een rampbestendige wederopbouw van hun huis, hun gemeenschap, hun dorp. Zodat ze de volgende keer dat een ramp toeslaat veiliger en zekerder zijn in hun huizen.

Wij willen zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk een veilig onderkomen bieden. Jouw hulp is daarbij hard nodig!

Photo credit: @habitat for humanity international